Το τρίποντο στο «κόσμο της καλαθοσφαίρισης» και η διδασκαλία του στις αναπτυξιακές ηλικίες!
Μία από τις πιο γνωστές φράσεις για κάθε είδους άνθρωπο που φέρνει στο μυαλό του το άθλημα. Τι είναι όμως το τρίποντο πέρα από μία γραμμή μέσα στο γήπεδο του μπάσκετ και ως αξία 3 πόντων σε κάθε αντίστοιχο εύστοχο σουτ;
Ιστορικά στοιχεία για το «Τρίποντο»
Η γραμμή του τρίποντου πρωτοεμφανίστηκε στα γήπεδα του μπάσκετ το το 1961. Η American Basketball League (ABL), κατά την ηγεσία του Έιμπ Σάμπερσταιν, εφάρμοσε για πρώτη φορά τον κανονισμό του τριπόντου.
Η απόσταση από το καλάθι «άγγιζε» τα 7.62 μέτρα, με το πρωτοποριακό αυτό μέτρο για τα δεδομένα του τότε μπασκετικού κόσμου, να κάνει τα πρώτα του βήματα.
Το ABL άντεξε εν τέλει, μονάχα για μιάμιση σεζόν (1961-1962, μέρος της σεζόν 1962-1963), ωστόσο το τρίποντο υιοθετήθηκε από το «Eastern Professional Basketball League» για τη σεζόν 1963-64. Δυστυχώς και αυτή η διοργάνωση άντεξε για μόλις μία χρονιά, φαινόμενο αρκετά συνηθισμένο για τις λίγκες που «ξεπηδούσαν» εκείνη την εποχή και υπέκυπταν στον ανταγωνισμό από τα διασημότερα «brand names».
Η πρώτη πραγματικά σημαντική εφαρμογή του τριπόντου, έγινε στο American Basketball Association (ABA), το μέγεθος του οποίου αποδεικνύεται από το γεγονός πως εκείνη την εποχή, ήταν το αντίπαλο δέος του ΝΒΑ.
Συγκεκριμένα, το ΑΒΑ έψαχνε τρόπους προκειμένου να ξεπεράσει το ΝΒΑ σε φήμη και εμπορικότητα και ο κομισάριός του και θρύλος του ΝΒΑ, Τζορτζ Μάικαν, έφερε στο προσκήνιο το τρίποντο, μαζί με τις πολύχρωμες μπάλες και το χρονόμετρο των 30 δευτερολέπτων. Με τον τρόπο αυτό, το προϊόν του έγινε πιο ελκυστικό, με αρκετούς σταρ της εποχής να το επιλέγουν αντί του ΝΒΑ.
Ο Μάικαν δήλωσε χαρακτηριστικά: «(Με το τρίποντο) δίνεται η ευκαιρία στους πιο «μικρούς» παίκτες να σκοράρουν και να ανοίξουν την άμυνα, κάνοντας το παιχνίδι πιο απολαυστικό για τους οπαδούς». Σημειώνεται πως την εποχή εκείνη, εν αντιθέσει με τη σημερινή, οι ποιοτικοί «κοντοί» ήταν ελάχιστοι, με τους ψηλούς να κυριαρχούν.
Το 1976, το ΑΒΑ συγχωνεύτηκε με το ΝΒΑ, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η γενική πτώση του προϊόντος κατά τη δεκαετία του 1970, ωστόσο το τρίποντο δεν εφαρμόστηκε στο «νέο» ΝΒΑ.
Η δύσκολη αρχή
Το 1979, το ΝΒΑ βρισκόταν σε δύσκολη κατάσταση, με τους οπαδούς και τους δημοσιογράφους να το εγκαταλείπουν. Οι φυλετικές διακρίσεις ανάμεσα στους παίκτες, αλλά και η χρήση ναρκωτικών από πολλούς εξ αυτών, εντοπίζονται ως οι κύριοι λόγοι. Η απουσία ενός πραγματικού σούπερσταρ, μόνο χειρότερα έκανε τα πράγματα για την ευημερία του ΝΒΑ.
Ο τότε κομισάριος, Λάρι Ο’ Μπράιεν, σε μια προσπάθεια να στρέψει την προσοχή του Τύπου αλλού, εφάρμοσε το τρίποντο. Μια απόφαση που άλλαξε οριστικά τον ρου την ιστορίας του ΝΒΑ.
Από την πρώτη αγωνιστική χρονιά, επηρέασε τον τρόπο του παιχνιδιού σε θέματα τακτικής αλλά και ατομικής τεχνικής του σουτ.
Ο Κρις Φορντ των Μπόστον Σέλτικς είναι ο πρώτος παίκτης στην ιστορία του ΝΒΑ που ευστόχησε σε σουτ τριών πόντων. Ήταν στις 12 Οκτωβρίου του 1979, στη νίκη των Μπόστον Σέλτικς επί των Χιούστον Ρόκετς. Οι Αμερικανοί αποφάσισαν τις σεζόν 1994-1995 και 1996-1997 να μειώσουν την απόσταση, από τα 7,23 μέτρα που ισχύει μέχρι σήμερα στα 6,71 μέτρα, αλλά το μέτρο απέτυχε, αφού οι πολλές (τραβηγμένες, τις περισσότερες φορές) προσπάθειες των παικτών να σουτάρουν ανάγκασαν τη διοργανώτρια αρχή να επαναφέρει τον κανονισμό στην αρχική μορφή του.
Στο κολεγιακό πρωτάθλημα το τρίποντο καθιερώθηκε εν έτει 1986 και η απόσταση ήταν 6,02 μέτρα έως και το 2009, οπότε αποφασίστηκε να μεταφερθεί στα 6,32 μέτρα. Ο κανόνας των τριών πόντων είχε δοκιμαστεί πολλά χρόνια νωρίτερα, το 1945, αλλά τότε δεν έτυχε της ανάλογης αποδοχής. Επί της ουσίας, η πρώτη λίγκα που προνόησε για τα τρίποντα ήταν η ABL, το 1961. Ωστόσο, η μικρή ζωή της (μόλις δυόμισι χρόνια) δεν ήταν δυνατό να φέρει την καθιέρωσή του. Το ίδιο συνέβη και με την ΑΒΑ, που το εισήγαγε στον κανονισμό της το 1968.
Η πρώτη φορά στην ιστορία του μπάσκετ που συναντάμε τον όρο είναι το 1933. Στους σχολικούς αγώνες του πανεπιστημίου του Οχάιο ο Χέρμαν Σάιγκερ πρότεινε έναν ιδιαίτερο -για εκείνη την εποχή- τρόπο σκοραρίσματος: μέχρι τα 4,56 μέτρα το σουτ θα μετρούσε για έναν πόντο, από τα 4,57 μέχρι τα 7,61 μέτρα για δύο πόντους και από τα 7,62 για τρεις πόντους. Ο κανονισμός, όμως, δεν επεκτάθηκε.
Το «Τρίποντο» στην Ευρώπη και στην Ελλάδα
Πέντε χρόνια μετά, η FIBA εισήγαγε τον κανονισμό και στις δικές της διοργανώσεις, με το «Μάτζικ» του ελληνικού μπάσκετ, νυν τεχνικό διευθυντή στον ΠΑΟΚ, να γίνεται ο πρώτος παίκτης που ευστόχησε σε αγώνα πρωταθλήματος, συγκεκριμένα στην αναμέτρηση ανάμεσα στο «Δικέφαλο του Βορρά» και τον Πανιώνιο. Διαιτητής ήταν ο Κώστας Ρήγας και οι άνθρωποι της γραμματείας χρέωσαν αρχικά το τρίποντο στο Μάνθο Κατσούλη! Το λάθος αναγνωρίστηκε, η τάξη αποκαταστάθηκε και ο Νίκος Σταυρόπουλος έμεινε στην ιστορία.
Ο πρώτος Έλληνας παίκτης που ευστόχησε σε σουτ τριών πόντων στην ιστορία του εγχώριου μπάσκετ είναι ο νυν προπονητής, Γιώργος Καλαφατάκης, ο οποίος το πέτυχε λίγες ημέρες νωρίτερα, στο παιχνίδι για το Κύπελλο Κόρατς μεταξύ του Ιωνικού Νικαίας και του ΑΠΟΕΛ. Στην Α1, ο πρώτος σε ευστοχία σε τρίποντα είναι ο τέως προπονητής της ΑΕΚ, Άγγελος Κορωνιός, ο οποίος ολοκλήρωσε την καριέρα του, έχοντας πετύχει 828, πολύ μπροστά από το δεύτερο, Τζον Κόρφας, με 676. Από την καθιέρωσή του μέχρι και πέρυσι το τρίποντο στην Ευρώπη μετρούσε από τα 6,25 μέτρα. Πλέον, έχει πάει στα 6,75 μέτρα, με εξαίρεση στα πλάγια, όπου η απόσταση είναι λίγο μικρότερη (6,6 μέτρα.).
Η εφαρμογή του τρίποντου στις μικρές ηλικίες
Η εφαρμογή του κανονισμού των τριών πόντων στις μικρές ηλικίες, είναι ένα θέμα που έχει συζητηθεί όλα αυτά τα χρόνια.
Ο Στιβ Γιατζόγλου είπε κάποτε ένα από τα πλέον χρησιμοποιημένα κλισέ μπασκετικής περιγραφής κι ανάλυσης. «Το τρίποντο είναι η ευχή και η κατάρα του μπάσκετ».
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι πλέον το τρίποντο στο μπάσκετ αποτελεί «εργαλείο» το οποίο είναι συνυφασμένο με την εξελικτική πορεία του αθλήματος μέσα στο πέρασμα των χρόνων, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στις μικρές ηλικίες η εφαρμογή του τρίποντου, αποτελεί μία πρακτική που καλό είναι να αποφεύγεται, έως ότου τα παιδιά κατακτήσουν τις υπόλοιπες δεξιότητες του αθλήματος (χειρισμό μπάλας, πάσες, προσποιήσεις, κινήσεις και αποστάσεις χωρίς τη μπάλα, στάσεις και πίβοτ) αλλά και της σωστής τεχνικής του σουτ σε αποστάσεις και θέσεις κοντά στο καλάθι.
Τι πρέπει να κάνουμε στις μικρές ηλικίες
Όταν διδάσκονται τα μικρά παιδιά, πρέπει να τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις, ώστε η διδασκαλία του αθλήματος σε τεχνικά θέματα να έχει ουσία και αποτέλεσμα.
1η Αναγκαιότητα
Προπόνηση σε μπασκέτα με μηχανισμό που μειώνει το ύψος του καλαθιού. Να προσαρμόζεται με εύκολο μηχανισμό στο ύψος των παιδιών.
2η Αναγκαιότητα
Η μπάλα να έχει το μέγεθος εκείνο που αντιστοιχεί στο μέγεθος των δακτύλων των παιδιών. Να προσαρμόζονται οι παλάμες τους στις τεχνικές απαιτήσεις της επαφής με τη μικρότερη μπάλα. Έτσι, αποκτούν σταδιακή αυτοπεποίθηση στο παιχνίδι και δεν το εγκαταλείπουν ποτέ!
Μέγεθος μπάλας Νο3 μέχρι 7 ετών και Νο 5 μέχρι 11 ετών. Μικρές εξαιρέσεις στα όρια αυτά ανάλογα με τη διαφοροποίηση του σώματος σε κάποια παιδιά με μεγαλύτερα σωματικά χαρακτηριστικά.
3η Αναγκαιότητα
Η διδασκαλία του σουτ να έχει κάποια μεθοδολογικά βήματα:
Α. Η δεξιότητα του σουτ με το ένα χέρι, χωρίς στόχο το καλάθι. Προπόνηση σε καθιστή αλλά και σε όρθια θέση. Στον αέρα αλλά και σε τοίχο.
Β. Τοποθέτηση και το άλλου χεριού με την ίδια λογική (Αέρα και τοίχο)
Γ. Σουτ με το ένα χέρι πολύ κοντά στο καλάθι.
Δ. Σουτ και με τοποθέτηση του άλλου χεριού της στήριξης, πάλι κοντά στο καλάθι.
Ε. Υποδοχή μπάλας και σουτ (Catch and shoot) πάλι κοντά στο καλάθι.
ΣΤ. Όπως το Ε αλλά και με εισαγωγή του πίβοτ. Σταδιακά εξάσκηση και μετά από σταμάτημα της ντρίπλας.
4η Αναγκαιότητα
Υπομονή και επιμονή στην σωστή τεχνική. Όταν τα παιδιά προσπαθούν να «πετάξουν» τη μπάλα από μακριά με κάθε τρόπο χωρίς τεχνική, να κόβεται αμέσως από τον προπονητή κάθε κακή συνήθεια!
5η Αναγκαιότητα
Σε ηλικία που πλησιάζει προς το «Μίνι Μπάσκετ» να σχεδιάζεται στα γήπεδα μία καμπύλη γραμμή περίπου στα 5 μέτρα από το καλάθι, όπως στην Ισπανία, ώστε τα παιδιά που πλέον έχουν τεχνικές αρετές, να αποκτούν σταδιακά αυτοπεποίθηση για τα περιφερειακά σουτ.
6η Αναγκαιότητα
Συναίνεση όλων των φορέων για κοινές αποδεκτές πρακτικές διδασκαλίας του αθλήματος στα Ελληνόπουλα. Αντίστοιχα, κοινή λογική στη διοργάνωση τουρνουά μικρών ηλικιών, χωρίς σκορ, με περισσότερα λεπτά συμμετοχής στο παιχνίδι για όλα τα παιδιά.
7η Αναγκαιότητα
Να εφαρμόζονται κάθε εβδομάδα στα προπονητικά περιεχόμενα οι παρακάτω ασκήσεις που εμπεριέχονται σε άρθρο της ιστοσελίδας μου (itsports.gr)
Συνεπώς και το τρίποντο σουτ ως στοιχείο του αθλήματος θέλει τη διδασκαλία του μέσα από μία μεθοδολογία και υπομονή. Αλλιώς, τα παιδιά θα αποκτήσουν κακές συνήθειες οι οποίες δεν θα μπορέσουν να διορθωθούν ποτέ ή με πολύ κόπο να κατακτήσουν μία βελτίωση!
Coach Γιάννης Τσουμπρής